Ruth Mourik, CEO van onderzoeksbureau DuneWorks, maakt deel uit van de vakjury van Drenthe Woont Circulair. Niet alleen is ze nieuwsgierig naar de pitches, ze is vooral benieuwd hoe de deelnemers willen gaan bijdragen aan samenwerken en kennisdelen.
‘Als íets duidelijk is, is het wel dit: geen individu of organisatie kan de complexe puzzel rond circulariteit in zijn eentje oplossen. We kunnen pas stappen maken als we zoveel mogelijk expertise, partijen en kennis samenvoegen. Met elkaar doen we al veel goeds, maar we dragen het nog te weinig uit. Pas als je van elkaar kunt leren, kun je sneller opschalen. Als jurylid zal ik dan ook met die bril kijken. Ik luister niet alleen naar het circulaire verhaal, maar let er ook op hoe de pitchende partijen bijdragen aan versnellen, opschalen en kennisdelen. Ik hoop dat ze inzien dat dat proces een essentieel onderdeel van het verhaal moet zijn.’
Dingen anders doen
Dr. Ruth Mourik is oprichter van DuneWorks, een onderzoeksbureau dat zich richt op vraagstukken rond transities. Via het Noordelijk Innovatielab Circulaire Economie (N.I.C.E.) raakte ze betrokken bij de ondersteuning van het project Drenthe Woont Circulair. Ze heeft zich in haar werk gespecialiseerd in duurzaamheidsprojecten. De nadruk ligt daarbij onder meer op gedragsverandering van individuen, organisaties en collectieven, open innovatie en co-creatie. Thema’s die naadloos aansluiten bij het Drentse project.
Mourik: ‘Als we het hebben over gedragsverandering en co-creatie: impact maken vraagt dat je de dingen anders doet dan je tot nu toe deed. Eén aspect is kennisoverdracht – we moeten niet de dingen steeds opnieuw willen bedenken, maar samen voortbouwen op wat er al aan kennis is. Voor corporaties betekent het dat ze flexibeler en anders omgaan met andere partijen. Niet in de traditionele opdrachtgevers-aannemersvorm, maar meer in samenwerking. Ze moeten bereid zijn om te leren en de ‘rafelrandjes’ op te zoeken van wat kan. Durven te falen ook. Dat vraagt een andere houding, maar dan kun je als organisatie ook echt een aanvliegwiel zijn voor circulaire innovatie.’
Uitproberen en leren
Om circulariteit kan niemand heen, vindt Mourik. ‘Het is wel duidelijk dat we naar een gesloten systeem toe moeten waarbij we niet met grondstoffen omgaan alsof ze onuitputtelijk zijn. Mijn persoonlijke drijfveer? Dat zijn mijn dochters. Ik heb twee klimaatmarsen met ze gelopen. Ik hoop dat ze als ze mijn leeftijd hebben in een gezondere en betere wereld leven dan nu. En dat de klimaatverandering niet zo erg heeft uitgepakt als we op dit moment vrezen.’
Met dit project tonen de acht Drentse woningcorporaties dat ze hun verantwoordelijkheid serieus nemen, zegt Mourik. ‘Het is de taak van corporaties om hun huurders een veilige en gezonde leefomgeving te bieden. Deze acht corporaties zijn zich ervan bewust dat ze dat ook voor de toekomstige generatie moeten doen. Ze snappen dat we over 20, 30 jaar in een compleet andere wereld leven en dat de oude manier niet meer de goede is. Met deze pilot steken ze op een kwetsbare manier hun nek uit en dat vind ik bewonderenswaardig. Ze durven iets te doen waarvan ze niet weten of het werkt; het is uitproberen en leren.’
Pittig proces
Wat verwacht Mourik van het project? ‘Ik denk dat het heel interessant is om kennis te maken met nieuwe spelers, nieuwe ideeën en samenwerkingsinitiatieven. Ik verwacht wel een pittig proces, want bij elke stap in het traject zullen er vragen naar boven komen waar nog geen antwoord op is. Dat maakt het boeiend. Het zal in ieder geval blijken dat alle partijen elkaar nodig hebben. Niemand heeft hét antwoord op het circulariteitsvraagstuk. We moeten erkennen dat dit een leerproces is; wat we nu doen, mag niet de laatste stap zijn. En wat we leren, moeten we vastleggen en met elkaar delen. Verder denk ik dat we met dit project een onzeker en complex traject in gaan. Er kunnen dingen op het pad van de deelnemers komen die ze niet hebben voorzien. Dat vraagt bereidheid om vooraf geformuleerde doelen en succesindicatoren bij te stellen. Maar het is wel leerzaam. Ik heb weleens gezegd: als je bij een project alle beoogde doelen hebt behaald, dan heb je de grenzen niet opgezocht en heb je niet genoeg geleerd.’